Trước tình hình thị trường nhiều sản phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc: có lúc chứa nhiều chất bảo quản ngoài danh mục, có lúc lại quá nhiều dư lượng thuốc trừ sâu, có khi lại chứa chất kích thích tăng trưởng… làm cho chúng ta hoa mắt trong thế giới thực phẩm thiên hình vạn trạng.

Làm thế nào để tránh được các thực phẩm “bẩn” đó? Vậy trước khi đi chợ, chúng ta cần phải trang bị cho mình một số kỹ năng cơ bản nhằm có thể chọn được thực phẩm chất lượng, giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe gia đình và người thân yêu của mình nhé.

1. Địa điểm mua bán có cần bàn đến không?

Trước tiên, đáng quan tâm là bạn hãy chọn được địa điểm mua thực phẩm phải là những nơi đáng tin cậy: có giấy phép đăng ký kinh doanh, có nguồn gốc thực phẩm rõ ràng, có kiểm dịch đầu vào. Kể cả việc chú ý xem: có hệ thống bảo quản trước khi bán hay không. Rất cần thiết! Người bán cũng phải là người cần được trang bị kiến thức An toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt người bán phải là người có tâm với người mua.

2. Thịt: thuốc tăng trưởng, hàn the, hàng bẩn ôi thiu… Ôi đủ chuyện!

Vì thế bạn nên chọn thịt thông qua nhìn ngoài miếng thịt thấy khô không bị ướt hay nhớt, thịt có thớ mịn đều, không có xuất huyết, màu sắc bình thường – hồng tươi, không nhợt nhạt, da không có vết bầm, mùi đặc trưng của thịt, không có mùi lạ, miếng thịt phải còn rắn chắc, bắp thịt săn. Chúng ta cũng cẩn thận xem bên trong thớ thịt không có những đốm nhỏ màu trắng đục hình “hạt gạo” – nghĩa là không có ký sinh trùng, giun sán gây bệnh.

Quan sát thêm da và mỡ: nếu thấy lớp da mỏng, căng khác thường, phần nạc gần sát với da, mỡ rất ít và màu sắc sẫm hơn thịt bình thường thì đó chính là thịt heo có chứa hormone tăng trưởng. Khi chế biến, thịt sẽ ra nhiều nước, mùi vị không còn thơm đặc trưng của thịt heo, nấu chín thì màu sắc lại nhợt nhạt.

Bạn còn có thể thử để xem độ đàn hồi của thịt bằng cách: ấn ngón tay vào thịt tạo vết lõm nhưng không để lại dấu vết khi nhấc ngón tay lên, không rỉ ra nước, thịt vẫn còn dính vào xương.

Thịt có thuốc an thần thường có màu hồng đỏ bất thường, khi ấn tay vào miếng thịt sẽ thấy hơi mịn, nước rỉ ra ngoài. Nếu thịt heo ướp hàn the thì loại thịt này thường hay có màu hồng bầm, khi dùng tay ấn vào sẽ không thấy độ đàn hồi tốt cho lắm.

3. Cá: bạn có sợ cá ướp urée, hay kháng sinh để giữ tươi lâu không?

Hãy chọn khi chúng còn bơi, tươi sống hoặc nếu chúng đang “im lìm” ngủ thì sao? Khi đó ưu tiên chọn những cá có thân còn co cứng. Bạn có thể thử để cá lên bàn tay mình, mà thân cá vẫn không bị quằn xuống. Bên cạnh, đó bạn cũng phải kiểm tra các bộ phận khác của cá. Điển hình như: mắt cá còn trong suốt, không thõm vào bên trong; miệng còn ngậm cứng; vạch mang vẫn thấy màu đỏ tươi, không bị nhớt; bụng không trướng lên hay đã bị vỡ; còn thịt của chúng thì phải rắn chắc, có độ đàn hồi cao; vảy còn tươi sáng bóngvà bám chắc vào thân, ít thương tích, hay không vết dấu bầm, trầy xước trên thân. Cảm quan mùi phải là mùi tanh đặc trưng của cá, không phải là mùi thối, ươn, sình nhé.

4. Thủy hải sản: chuyện thường ngày bàn… ở chợ.

• Thủy hải sản bẩn được phù phép, khiến ai ai cũng không khỏi lo sợ. Thế nên bạn chỉ có thể tinh lọc được phần nào bằng cách chọn những con còn tươi, nguyên hình hài, đầu dính chặt với thân; sờ vào có cảm giác mềm dẻo, căng tự nhiên, độ đàn hồi cao.
• Tôm: phải xanh với vỏ sáng bóng, trơn láng.
• Cua: yếm cứng không bị thõm khi ấn tay, que càng không rụng rời.
• Ốc: mài phải dính chặt, thân không thụt vào trong, thịt còn căng
• Nghêu sò: miệng phải khép chặt… Đặc biệt, khi ngửi sẽ thấy có mùi tanh đặc trưng, không có mùi lạ (mùi hắc, mùi hôi, mùi khai,…). Nếu vậy, khi chế biến sẽ không nhão, có độ ngọt và thơm ngon cho bữa ăn.

5. Trứng bọc trong vỏ… đã an toàn hay chưa ?

Chắc bạn không còn lạ gì với cái tin trứng giả, trứng bẩn ẩn trứng sạch… Vậy nên chọn trứng cũng có cách của nó. Khi bạn cầm trứng giữa 2 ngón trỏ và ngón cái lắc nhẹ, trứng mới đẻ lắc không kêu, nhưng nếu trứng càng để lâu thì lại kêu “óc ách”. Hay khi soi qua ánh sáng, bạn thấy phòng khí – khoảng trống ở đầu to của quả trứng, càng lớn thì trứng đó càng không tươi. Bạn hãy để mắt đến những quả có vỏ sạch, không bị rạn nứt, còn nguyên vẹn, những trứng có đóng dấu kiểm dịch để đảm bảo rằng trong quá trình vận chuyển, bảo quản chúng vẫn còn tươi và an toàn.

Một cách khác không khó để nhận diện, bạn có thể thả quả trứng vào cốc nước, quả trứng nếu càng nổi lên cao thì đừng ngó đến chúng nữa. Hãy chọn quả nằm ngang và chìm sâu vào trong nước.

6. Rau, củ, quả phải chọn thế nào?

• Rau lá: chọn loại tươi ngon, không dập nát, màu sắc bình thường, không héo úa, không bám bẩn quá nhiều.
• Củ, quả: bạn nên chọn các loại củ trơn nhẵn, da căng, không bị dập nát, không bị trầy xước trên thân, không bám bẩn, có hình dạng bình thường, không có khuyết điểm… Tuyệt đối không nên chọn mua các loại củ đã mọc mầm, chạy chỉ đặc biệt khoai tây, khoai lang, sắn… cần chú trọng khi chọn mua.
• Nên thận trọng trước những loại rau củ quả đã được cắt sẵn: rau chuối, rau muống bào,…

7. Các thực phẩm chế biến sẵn tiện lợi nhưng liệu có mối nguy hay không?

Thực phẩm đã chế biến sẵn và đã đóng gói, các sản phẩm công nghiệp: Nên chọn loại có nhãn mác với đầy đủ các thông tin cảu sản phẩm, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nên chú ý hạn sử dụng, có đăng ký chất lượng sản phẩm. Hộp phải sáng bóng không gỉ sét, kín không bị phồng hơi, không bị móp méo, không có dấu hiệu nứt vỡ. Tùy theo đối tượng, theo độ tuổi mà chọn sản phẩm thích hợp.

Nguyên tắc chung của việc lựa chọn là chúng ta phải tận dụng tất cả các giác quan đánh giá cảm quan từ màu sắc, mùi vị, đến hình thái.

Không chỉ lựa chọn thực phẩm an toàn là có thể mang đến bữa ăn an toàn. Đấy chỉ là một trong những điều kiện cần. Bên cạnh đó còn có điều kiện đủ, bạn cần phải quan tâm đến cách bảo quản có đúng cách không, sơ – chế biến đã đảm bảo hợp vệ sinh hay chưa, cách phối hợp thực phẩm có hài hòa hay không nữa…

Chúc các bà mẹ và ông bố thành công trong việc chọn lựa thực phẩm để mang đến bữa ăn gia đình “chất” nhất có thể cho các bé yêu của bạn.

KS Dinh dưỡng Võ Thị Thùy Linh – ĐD Vương Thùy Trang
Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế
Bệnh viện Nhi đồng Thành phố