Viêm não là tình trạng bệnh lý viêm ở nhu mô não. Có nhiều nguyên nhân gây viêm não, chủ yếu là do virus. Bệnh thường khởi phát cấp tính, diễn biến nặng và có thể tử vong nhanh hoặc để lại di chứng nặng nề.
Các loại viêm não cấp phổ biến ở trẻ
Bệnh viêm não cấp ở nước ta xuất hiện rải rác quanh năm, ở nhiều địa phương khác nhau. Có nhiều loại viêm não, đầu tiên phải kể đến 3 loại virus thường gặp gây viêm não.
Viêm não Nhật Bản
Là bệnh do virus viêm não Nhật Bản gây nên, lây truyền qua muỗi đốt. Bệnh hiện chưa có thuốc điều trị nhưng đã có vắc xin phòng bệnh hiệu quả.
Viêm não do Enterovirus (bệnh Tay chân miệng)
Bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa, tác nhân gây bệnh thường gặp là Coxsackie virus nhóm A và Enterovirus 71. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, xảy ra quanh năm.
Viêm não do virus Herpes Simplex
Thường là Herpes Simplex type 1 (HSV1). Bệnh xảy ra rải rác quanh năm, lây truyền qua đường hô hấp. Thường gặp ở trẻ trên 2 tuổi.
Chẩn đoán viêm não
Biểu hiện lâm sàng
Sốt là triệu chứng phổ biến, xảy ra đột ngột, sốt liên tục 39 – 40 độ C
Nhức đầu, quấy khóc, kích thích.
Buồn nôn, nôn ói.
Phát ban: phỏng nước hoặc sẩn hồng ban ở lòng bàn tay, bàn chân kèm loét miệng (bệnh tay chân miệng, gặp ở viêm não do Enterovirus 71)
Rối loạn tri giác từ nhẹ đến nặng như ngủ gà, li bì, lơ mơ, hôn mê
Co giật thường gặp, đặc biệt là trẻ em
Cận lâm sàng
Hình ảnh học sọ não: chụp cộng hưởng từ sọ não giúp chẩn đoán viêm não và đánh giá các tổn thương của bệnh nhân.
Chọc dò thắt lưng: Bác sĩ làm thủ thuật lấy dịch ở vùng thắt lưng để làm xét nghiệm. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán viêm não và xác định nguyên nhân gây bệnh.
Ðiều trị viêm não
Viêm não do virus là một bệnh nặng, nguy cơ tử vong và di chứng cao, cần được nhập viện điều trị. Hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu ngoại trừ viêm não do Herpes Simplex (Acyclovir). Vì vậy, điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ là chủ yếu.
Phòng bệnh viêm não cấp
Để phòng bệnh cần phải cho trẻ đi tiêm phòng các loại vaccine hiện đã có như tiêm phòng viêm não Nhật Bản.
Thực hiện công tác vệ sinh an toàn thực phẩm, giữ gìn vệ sinh cá nhân: Ăn chín, uống sôi, rửa tay trước và sau khi vệ sinh và trước khi ăn.
Vệ sinh môi trường xung quanh, tích cực diệt muỗi, nhà cửa sạch sẽ, thoáng đãng. Cho trẻ ngủ mùng kể cả ban ngày để tránh muỗi đốt.
Khi trẻ có những triệu chứng nghi ngờ viêm não cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất nhằm chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tài liệu tham khảo
Uptodate – Patient education: Encephalitis (The Basics) – truy cập ngày 11/10/2023
CDC – Eastern equine encephalitis (EEE) virus – truy cập ngày 11/10/2023
CDC – Japanese encephalitis (JE) virus – truy cập ngày 11/10/2023
Bộ Y tế – Quyết định số 1905/2003/QĐ-BYT- Hướng dẫn chẩn đoán và xử trí bệnh viêm não cấp ở trẻ em – ban hành ngày 4/6/2003
ThS BS Lý Hoa Anh Minh
Khoa Nhiễm
Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố
