Cứu sống một trường hợp Methemoglobine máu nặng - Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố

Ngày 17/6/2021, Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố nhận một trường hợp em L. H. 15 tuổi, nam, ngụ ở Giồng Riềng, Kiên Giang do bệnh viện tuyến trước chuyển đến trong tình trạng tím môi, tím tay chân toàn thân, mệt. Khai thác bệnh sử, ghi nhận em bị Cha la vì ham chơi game vi tính, không lo học để thi lên lớp 10, nên uống 1 nắp thuốc trừ cỏ hiệu Cantanil, hoạt chất là propanil và butachlor.

Sau uống 2 giờ em nôn, ói, tím môi, tay chân, than nhức đầu, mệt, môi, tay chân tím, người nhà đưa đến bệnh viện địa phương sơ cứu rồi chuyển em đến Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố. Tại đây ghi nhận em lừ đừ, thở mệt, môi tím, đầu chi tím, nhịp tim nhanh, khám loại trừ bệnh lý tim mạch, hô hấp gây tím tái, độ bão hòa oxy máu giảm nặng còn 74% (bình thường 94-98%) và xét nghiệm nhanh cho mẫu máu bệnh nhân tiếp xúc khí trời vẫn không đổi màu đen chocolate sang màu đỏ. Em được các bác sĩ chẩn đoán methemoglobine máu do hóa chất. Ngay lập tức em được cho thở oxy, uống than hoạt tính để hấp thu các độc chất còn lại trong đường tiêu hóa và dùng thuốc giải độc xanh methylen tiêm mạch liều 1mg/kg (cân nặng của em 45kg). Tình trạng em diễn tiến nặng, phải truyền đến 4 lần xanh methylene mới cải thiện dần, hết tím tái, không cần thở oxy và được khám tư vấn với chuyên gia tâm lý. Đây là trường hợp methemoglobine máu hiếm gặp ở trẻ lớn do propanil gây ra. Thuốc diệt cỏ này còn gây ra thiếu oxy mô, ức chế thần kinh trung ương, ức chế hô hấp dẫn đến tử vong nếu uống nhiều và không được điều trị thích hợp.

Sau đây là một số tác nhân oxyd hóa mạnh thường gặp gây methemoglobine như hóa chất (Chlorates, Aniline – phẩm nhuộm, Trinitrotoluene – thuốc nổ)., thuốc (Nitroglycerine, Sulfonamide, Primaquine, Chloroquine, Lidocain, Prilocain – EMLA, Benzocain – gây tê tại chỗ, Nitrate bạc – xức bỏng), thức ăn (nước giếng, củ dền, carrot, nước cải bẹ xanh, bắp cải, củ cải đường – những thức ăn này có hàm lượng nitrate cao, khi ăn nhiều và dày ngày sẽ gây methemoglobin ở trẻ nhỏ) biến đổi hemoglobine thành methemoglobine quá khả năng bù trừ của hệ thống men khử của cơ thể, đưa đến tăng methemoglobine máu, dẫn đến bệnh nhân bị tím tái, có thể tử vong nếu không điều trị kịp thời.