Can thiệp sớm cho trẻ rối loạn phát triển tại nhà – Kỹ năng giao tiếp sớm – Kỳ 4

Đại dịch Covid 19 vẫn đang diễn biến phức tạp khiến cho nhiều trường chuyên biệt và các hoạt động can thiệp cho trẻ phải tạm ngưng hoạt động. Cha mẹ hoặc người chăm sóc chính là những thầy cô thay thế để giúp con em mình rèn luyện những kỹ năng giao tiếp sớm. Đó chính là nền tảng giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và tương tác.
Đơn vị Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố xin trích đăng các bài tập trị liệu
phát triển kỹ năng Giao tiếp sớm để phụ huynh tham khảo và hướng dẫn trẻ tại gia đình.

LUÂN PHIÊN
Nhiều trẻ nhỏ thấy khó chờ đợi, chia sẻ và chơi luân phiên. Trẻ khó giao tiếp có thể thấy khó chấp nhận những luật lệ của luân phiên và chia sẻ.
Những ký năng này cần được động viên sớm, để giúp phát triển về hiếu biết nhưng luật của luân phiên đối thoại cũng như cổ võ những tiêu chuẩn tốt về hành vi.
Những luật lệ của chơi luân phiên
Để khởi đầu, chơi luân phiên khi bạn ở 1 mình với con bạn. Học chia sẻ khó hơn nếu bắt đầu với 2 hoặc 3 anh chị em. 
Để đảm bảo con bạn luân phiên, bạn hãy làm chủ tình huống bằng cách quản lý dụng cụ được sử dụng.
Đầu tiên, minh hoạ sinh hoạt để con bạn hiểu điều được yêu cầu.
Dùng ngôn nữ bằng dấu hiệu hay lời nói phù hợp cho chơi luân phiên. Vd: Phiên mẹ/ phiên con
Nếu con bạn luân phiên cách miễn cưỡng, để trẻ có 2 phiên còn bạn 1 phiên
Nếu con bạn vẫn không tha thiết luân phiên, bạn lấy đồ chơi đi và trở lại khi trẻ tha thiết hợp tác hơn.

Luân phiên sớm
Bạn cần chuẩn bị:
2 loại đồ chơi khác nhau (vd: 1 đồ chơi có thể lắc và 1 đồ chơi gây tiếng kêu)
Đưa cho con bạn 1 đồ chơi và để trẻ chơi 1 thời gian. Rồi cho trẻ đồ chơi thứ hai, và chỉ đưa cho trẻ khi trẻ trả lại món đồ chơi thứ nhất. Sinh hoạt này giúp trẻ học cách cho và nhận.

Chia sẻ hằng ngày
Luân phiên là một kỹ năng xã hội quan trọng cần học được.
Có nhiều cơ hội để động viên luân phiên và chia sẻ trong các thói quen hàng ngày, đặc biệt nếu có anh chị em. 

  • Luân phiên trộn hỗn hợp bột làm bánh
  • Luân phiên chơi xích đu
  • Luân phiên và chia sẻ đồ chơi
  • Luan phiên tưới cây
  • Luân phiên chải tóc
  • Luân phiên vỗ tay

Trờ chơi cho và nhận
Những đồ chơi dưới đây có thể được dùng để động viên luân phiên và chia sẻ. 
Banh và túi đậu: Bạn ngồi đối diện với con bạn và ném banh hoặc túi đậu cho nhau
Xe ô tô: Luân phiên đẩy xe qua lại
Banh và chai trong trò chơi bowling: Luân phiên lăn banh và làm ngã các chai. 

Chuyên gia Tâm lý Vương Nguyễn Toàn Thiện
Đơn vị Tâm lý – Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố

Tài liệu tham khảo
Kỹ năng Giao tiếp sớm – Charlotte Lynch, Julia Cooper do Bs Phạm Ngọc Thanh dịch.