Giống như các loại vitamin hàng ngày giúp tăng cường sức khỏe của chúng ta, những khoảnh khắc vui vẻ này được gọi là “vitamin tinh thần”. Nghiên cứu tâm lý học tích cực chỉ ra những cách có thể tiếp thêm sinh lực và truyền cảm hứng cho chúng ta, xây dựng khả năng kiên cường của chúng ta. Khi bạn xem danh sách này, hãy nghĩ đến ba loại “vitamin tinh thần” mà bạn có thể bổ sung vào cuộc sống của mình.
- Kết nối với thiên nhiên
Nghiên cứu cho thấy cách kết nối với thiên nhiên có thể cải thiện sức khỏe của chúng ta, cải thiện tâm trạng, sự sáng tạo và sức khỏe tổng quát của chúng ta (Berman, Jonides, & Kaplan, 2008; Howell, et al., 2011; Kaplan, 1995; Ryan, et al., 2010) . Bạn có thể kết nối với thiên nhiên theo nhiều cách, từ đi bộ trong khu phố của bạn hoặc một công viên gần đó, trồng trọt trong vườn, đặt một khay cho chim ăn bên ngoài cửa sổ hoặc trồng các loại thảo mộc trong nhà trên bệ cửa sổ đầy nắng.
- Chơi thể thao
Nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục thể thao có thể giúp giảm trầm cảm (Rethorst, & Trivedi, 2010). Chúng ta cần hoạt động trong cuộc sống. Hành vi ít vận động, ngồi hàng giờ trước máy tính, trong ô tô hoặc trên ghế dài, thực sự có thể gây nguy hại cho sức khỏe của chúng ta (Thorp, Owen, Neuhaus, & Dunstan, 2011). Bạn di chuyển bao nhiêu mỗi ngày? Bạn có trở nên ít vận động hơn trong thời kỳ dịch bệnh? Để trở lại đúng hướng, hãy chọn một bài tập mà bạn yêu thích. Đăng ký một lớp học yoga, khiêu vũ hoặc thể dục nhịp điệu. Bắt đầu từ từ, sau đó tăng cường bài tập sẽ giúp bạn tăng cường sức chịu đựng. Như Lão Tử Đạo Đức Kinh đã nói, “Cuộc hành trình ngàn dặm bắt đầu bằng một bước duy nhất” (xem Dreher, 2000/2022).
- Kết nối với những người khác
Tổ chức Y tế Thế giới (2021) báo cáo mức độ cô đơn và trầm cảm đã gia tăng đáng kể thời kỳ dịch Covid và nghiên cứu cho thấy rằng sự cô đơn có thể làm suy yếu sức khỏe của chúng ta (Cacioppo, Hawkley, & Thisted, 2010). Để cải thiện, chúng ta cần một nhóm hỗ trợ không chỉ bao gồm gia đình và bạn bè mà còn là điều mà nhà tâm lý học Barbara Fredrickson (2013) gọi là “những khoảnh khắc nhỏ của sự kết nối”. Một nụ cười, ánh mắt, có lẽ là một lời nói tử tế với bất kỳ ai chúng ta gặp hàng ngày, từ hàng xóm đến nhân viên cửa hàng tạp hóa, đều có lợi cho cả hai người, giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe thể chất và tình cảm. Bạn có thể thực hiện những bước nào để xây dựng vòng hỗ trợ của riêng mình?
- Thiền định
Nghiên cứu cho thấy cách thiền định có thể cải thiện cảm xúc, tinh thần và thể chất của chúng ta, giúp chúng ta sáng tạo hơn (Kabat-Zinn, 2003; McCraty & Childre, 2004; Shapiro, 2009). Có nhiều hình thức thiền tập thiền hành, thiền tọa, thiền trà, thiền chấp tác…. Nếu bạn chưa tìm thấy phương pháp thiền định của riêng mình, bạn có thể bắt đầu bằng cách dành ra một vài khoảnh khắc vào đầu hoặc cuối ngày. Nhắm mắt lại, hít thở chậm và sâu, quan sát dòng chảy trong tâm trí mà không phán xét chúng. Cảm thấy cơ thể thư giãn và nhịp sống chậm lại giúp bạn nhanh chóng lấy lại sự tập trung. Hoặc thử phương pháp thiền chánh niệm có hướng dẫn kéo dài mười phút này của Jon Kabat-Zinn.
- Biết thưởng thức cái đẹp
Biết thưởng thức cái đẹp là một trong 24 điểm mạnh của nhân loại (Peterson & Seligman, 2004). Từ xa xưa, con người đã được truyền cảm hứng bởi vẻ đẹp của âm nhạc, hội họa, điêu khắc và nghệ thuật biểu diễn. Nghiên cứu đã chỉ ra cách trải nghiệm vẻ đẹp có thể mang lại cho chúng ta sự kinh ngạc, kết nối siêu việt với thực tế rộng lớn hơn, giúp tăng chất lượng cuộc sống cho chúng ta (Rudd, Vohs, & Aaker, 2012). Bạn có thể tự mình trải nghiệm điều này bằng cách nghe bản nhạc yêu thích, ghé thăm một phòng trưng bày nghệ thuật hoặc tham dự một buổi hòa nhạc, khiêu vũ hoặc biểu diễn sân khấu.
- Tạo ra cái đẹp
Cho dù đó là vẽ tranh, khiêu vũ hay chơi nhạc cụ, một hoạt động sáng tạo mà chúng ta vui chơi khi còn nhỏcó thể khơi dậy tinh thần. Nó có thể mang lại cho chúng ta hy vọng, như Winston Churchill đã tìm thấy khi ông vẽ phong cảnh trong những ngày đen tối của Thế chiến thứ hai. Để theo dõi quá trình thực hành sáng tạo của riêng bạn, bạn có thể liên hồi tưởng lại những gì bạn yêu thích làm khi còn nhỏ. Lấy cây đàn cũ ra khỏi tủ, đăng ký một lớp nghệ thuật hoặc khiêu vũ, hoặc dành thời gian để thực hiện sở thích của mình như làm mô hình bằng gỗ, may vá hoặc làm vườn.
- Đặt mục tiêu có ý nghĩa
Mục tiêu giúp định hướng và làm cho cuộc sống của chúng ta trở nên có ý nghĩa. Khi nhà tâm lý học Dave Feldman dẫn dắt những người tham gia nghiên cứu thực hiện một bài tập kéo dài 90 phút để viết ra mục tiêu của họ và hình dung các bước để đạt được mục tiêu đó, họ đã có kinh nghiệm lập mục tiêu và hy vọng nhiều hơn (Feldman & Dreher, 2012). Để thử thực hành phương pháp này cho chính mình, hãy viết ra mục tiêu bạn muốn đạt được trong sáu tháng tới, ba bước để đạt được nó, một trở ngại có thể xảy ra cho mỗi bước và cách thức để vượt qua mỗi trở ngại. Cuối cùng, hãy nhắm mắt lại và hình dung bản thân đang thực hiện từng bước, vượt qua từng chướng ngại vật và đạt được mục tiêu. Bạn cảm thấy thế nào? Khi bạn mở mắt, hãy ghi nhớ mục tiêu đó khi bạn thực hiện bước đầu tiên.
- Thực hành thể hiện lòng biết ơn
Nhà tâm lý học Robert Emmons (2007) phát hiện ra rằng việc đơn giản là thực hành thể hiện lòng biết ơn có thể tạo ra sự khác biệt trong sức khỏe tinh thần của chúng ta theo hướng tích cực. Để tự mình thử thực hành một cách có hiệu quả, vào cuối mỗi ngày, hãy nghĩ đến ba điều bạn biết ơn và viết chúng ra. Hãy để ý xem bạn cảm thấy thế nào khi ngẫm nghĩ về những món quà mà mỗi ngày cuộc sống mang lại.
Bây giờ đến lượt bạn. Hãy chọn ba loại vitamin tinh thần để bổ sung vào một ngày của bạn. Theo thời gian, những bài tập thực hành này có thể mang lại cho bạn niềm vui và sức sống hơn, cải thiện và nâng cao khả năng phục hồi của bạn (Fredrickson, 2001).
Chuyên gia tâm lý Ngô Phạm Thị Thúy Trinh
Đơn vị Tâm lý – Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố
Tài liệu tham khảo
Nguồn: 8 Keys to Greater Joy and Vitality | Psychology Today
