Trầm cảm ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết

Trầm cảm ở trẻ em là gì?

Trầm cảm ở trẻ em là một dạng rối loạn tâm lý phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của trẻ. Không chỉ đơn thuần là cảm giác buồn bã, trầm cảm ở trẻ còn biểu hiện dưới nhiều hình thức khác như tự ti, khó hòa nhập xã hội, rối loạn giấc ngủ, chán ăn hoặc ăn uống quá mức. Trong những trường hợp nặng, trẻ có thể xuất hiện suy nghĩ tiêu cực về cái chết hoặc hành vi tự tử.

Trầm cảm khiến trẻ khó hòa nhập với xã hội, có cảm giác bị bỏ rơi.

Phân loại trầm cảm ở trẻ em

Rối loạn trầm cảm chủ yếu: Phổ biến ở trẻ dậy thì với các triệu chứng như buồn bã kéo dài, mất hứng thú trong các hoạt động yêu thích, mệt mỏi, khó tập trung, cảm giác vô giá trị, suy nghĩ tiêu cực.
Rối loạn tâm trạng hỗn hợp: Gặp ở trẻ từ 6-10 tuổi, thường biểu hiện qua sự khó chịu, cáu gắt, nóng giận vô cớ, đôi khi có xu hướng làm tổn thương bản thân hoặc người khác.
Rối loạn khí sắc: Triệu chứng kéo dài trong nhiều năm, gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và cuộc sống của trẻ, như mệt mỏi, buồn bã, khó ngủ, bi quan.

Nguyên nhân gây trầm cảm ở trẻ em

Trầm cảm ở trẻ em là một vấn đề tâm lý phức tạp, có thể khởi phát từ nhiều nguyên nhân sâu xa và đa dạng. Trong đó, áp lực học tập là một yếu tố thường thấy – khi trẻ bị so sánh thành tích hay phải gánh chịu những kỳ vọng quá lớn từ gia đình, chúng dễ rơi vào cảm giác mệt mỏi, tự ti và bế tắc.
Bạo lực học đường cũng là một nguyên nhân âm thầm nhưng đầy tổn thương – những lời trêu chọc, sự cô lập hay hành vi bắt nạt từ bạn bè có thể để lại vết hằn sâu trong tâm hồn non nớt.
Trong gia đình, nếu cha mẹ thường xuyên xung đột, thiếu quan tâm hoặc không thể hiện tình yêu thương đúng cách, trẻ dễ cảm thấy lạc lõng và không an toàn. Những biến cố lớn như cái chết của người thân, ly hôn hay các trải nghiệm lạm dụng càng khiến tâm lý trẻ bị tổn thương nghiêm trọng.
Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò không nhỏ – nếu trong gia đình có người từng mắc trầm cảm, nguy cơ trẻ bị ảnh hưởng sẽ cao hơn.

Áp lực học tập là một trong những nguyên nhân (hàng đầu khiến trẻ bị áp lực) phổ biến gây ra trầm cảm ở trẻ vị thành niên.

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm ở trẻ em

Những dấu hiệu trầm cảm ở trẻ em thường hiện lên một cách âm thầm nhưng rõ nét:

Trẻ trở nên buồn bã kéo dài, mất hứng thú với những điều từng yêu thích.
Khả năng tập trung giảm sút, kết quả học tập theo đó cũng đi xuống.
Giấc ngủ trở nên thất thường – hoặc trằn trọc khó ngủ, hoặc ngủ mê mệt không tỉnh táo, kèm theo sự mệt mỏi triền miên.
Trẻ có thể chán ăn hoặc ăn quá nhiều, khiến cân nặng thay đổi bất thường
Sâu thẳm bên trong là cảm giác tự ti, vô dụng, những suy nghĩ tiêu cực bủa vây… và nguy hiểm hơn cả, là ý định hoặc hành vi tự làm tổn thương bản thân.

Phòng ngừa trầm cảm ở trẻ em

Phần lớn nguyên nhân dẫn đến trầm cảm ở trẻ bắt nguồn từ chính những điều tưởng chừng rất đỗi quen thuộc trong cuộc sống thường ngày. Vì vậy, cha mẹ hoàn toàn có thể góp phần ngăn ngừa trầm cảm cho con bằng những hành động nhỏ nhưng đầy ý nghĩa:

Cùng con duy trì một lối sống khoa học, tích cực vận động thể chất mỗi ngày.
Hướng dẫn trẻ cách xây dựng và giữ gìn những mối quan hệ lành mạnh, biết nói “không” với những tương tác độc hại.
Chọn lựa môi trường học đường an toàn, thân thiện để con cảm thấy được tôn trọng và bảo vệ.
Giúp con cân bằng thời gian học, chơi, nghỉ ngơi – tránh để áp lực trở thành gánh nặng.
Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, phù hợp với lứa tuổi để cơ thể và tinh thần trẻ cùng phát triển khỏe mạnh.
Và hơn hết, hãy là người bạn đồng hành, luôn lắng nghe, sẻ chia và hỏi han con bằng sự chân thành mỗi ngày.

Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Nếu trẻ có các triệu chứng trên kéo dài trên hai tuần hoặc có xu hướng tự gây tổn thương bản thân, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc chuyên gia tâm lý. Phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ vượt qua khó khăn và phát triển lành mạnh.

Buổi thăm khám cùng chuyên gia Tâm lý tại bệnh viện Nhi Đồng Thành phố kéo dài hơn 60 phút , bao gồm đánh giá bằng thang đo phù hợp như PHQ-9 và khai thác kỹ lưỡng các thay đổi tâm lý, hành vi của trẻ thông qua quan sát trực tiếp và trao đổi với phụ huynh.

Khám và điều trị trầm cảm tại Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố

1.Thời gian khám linh hoạt:Chúng tôi khám bệnh từ thứ Hai đến Chủ Nhật, giúp các gia đình dễ dàng sắp xếp thời gian.

2.Khám chuyên sâu: Mỗi ca khám kéo dài trên 60 phút, trong đó chuyên gia tâm lý thực hiện các bài kiểm tra như đánh giá Sức khỏe tinh thần bằng cách thang đo để đánh giá tình trạng tâm lý của trẻ. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ lắng nghe thông tin từ ba mẹ và khai thác các thay đổi trong hành vi và cảm xúc của trẻ.

3. Phương pháp trị liệu hiệu quả

Nhận thức hành vi (CBT): Giúp trẻ nhận diện và thay đổi các suy nghĩ tiêu cực.
Bài tập thư giãn: Giúp trẻ giảm căng thẳng, nâng cao sự tự tin và khả năng kiểm soát cảm xúc.
Các trị liệu nghê thuật, trị liệu gia đình, trị liệu trò chơi,… tùy theo vấn để và độ tuổi của
Đồng hành cùng gia đình Chuyên gia tâm lý sẽ làm việc với ba mẹ để xây dựng kế hoạch trị liệu cụ thể và hiệu quả. Quá trình trị liệu được thực hiện qua nhiều buổi, với sự tham gia tích cực của ba mẹ, giúp trẻ cảm thấy an tâm và phát triển tốt hơn.

4. Môi trường khám an toàn và thoải mái: Phòng khám được thiết kế rộng rãi, thoáng mát, có lối đi riêng giúp giảm nguy cơ lây nhiễm chéo. Không gian yên tĩnh giúp trẻ cảm thấy thoải mái và không lo lắng khi đến khám.

5. Đặt lịch khám dễ dàng: Cha mẹ có thể gọi Hotline 1900 1217, nhấn phím 2 để đặt lịch khám, hoặc tải ứng dụng Nhi Đồng Thành Phố để đặt lịch nhanh chóng và tiện lợi.

Hãy để chúng tôi giúp con bạn tìm lại niềm vui và vượt qua khó khăn, đồng hành cùng con trong hành trình phát triển toàn diện.

BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ
Địa chỉ: Số 15 Đường Võ Trần Chí, Tân Kiên, Bình Chánh, Hồ Chí Minh
Hotline: 1900 1217
Fanpage: https://www.facebook.com/BVNDTP/
Website: https://bvndtp.org.vn/
Tiktok: https://www.tiktok.com/@bvnhidongthanhpho