Băn khoăn lớn nhất của các bố mẹ khi tìm hiểu về phương pháp ăn dặm bé chỉ huy (BLW) là lo sợ con bị hóc. Một số bố mẹ khác khi chứng kiến cảnh con bị ho, sặc, nôn trớ liên tục khi tập ăn thô thì lại kết luận rằng con chưa biết xử lí thức ăn và không phù hợp với phương pháp này. Trên thực tế những quan niệm này có đúng không? Cùng tham khảo bài viết dưới đây của Mầm Nhỏ về những khái niệm cơ bản như phản xạ ọe, nhai, hóc ở trẻ để có cách xử lí thích hợp trong quá trình cho con ăn dặm nhé:

Phản xạ ọe:

Phản xạ ọe thực chất là một phản xạ AN TOÀN và HỮU ÍCH của cơ thể trước những đồ ăn có kích cỡ và khối lượng không phù hợp, giúp cho những thức ăn đó không thể tiến sâu vào đường thở và không gây HÓC. Khác với người lớn là phản xạ ọe được khởi động ở phần cuống lưỡi, các bé từ 6 tháng đến dưới 1 tuổi có phản xạ ọe được kích hoạt ngay ở đầu lưỡi nên sẽ dễ ọe hơn rất nhiều. Ọe còn là cách để bé tự học tập và rút kinh nghiệm thông qua ăn uống. Sau một vài lần ọe, bé sẽ dần dần biết cách không nuốt miếng thức ăn quá to và điều chỉnh được khối lượng ăn để không bị nghẹn vì ăn quá nhiều.

Phản xạ nhai:

Nhai là sự kết hợp giữa lưỡi và các cơ trong khoang miệng để nhào trộn và nghiền nát thức ăn. Răng chỉ là một trong những công cụ để nhai. Phản xạ nhai thường có từ lúc bé được khoảng 6-7 tháng tuổi, khi hầu hết các bé đều chưa mọc răng hoặc chỉ lác đác vài chiếc, do đó công cụ tốt nhất để tập nhai trong giai đoạn này chính là lợi của bé. Khác với suy đoán của nhiều người là lợi bé mềm và yếu, “bộ nhá” này vô cùng lợi hại trong việc xử lí nhiều loại thức ăn thô không kém gì một người lớn với đầy đủ hàm răng bình thường. Nhiều người có thói quen cho bé ăn bột, cháo xay đến khi bé mọc đủ răng mới cho tập ăn thô và tập nhai. Ở giai đoạn muộn như vậy phản xạ nhai của bé đã giảm đi đáng kể, phản xạ ọe của trẻ lớn đã bị đẩy lùi về phía cuống lưỡi giống như người lớn khiến nguy cơ HÓC của bé tăng cao hơn, việc tập ăn thô lúc này sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức của bố mẹ.

Trên thực tế, ăn dặm bé chỉ huy là phương pháp rất an toàn nếu bố mẹ tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc sau khi tập ăn dặm cho bé

Không để bé ngồi một mình với thức ăn, luôn thắt dây an toàn cho bé khi ăn
Chỉ cho bé ăn dặm BLW khi bé đã có thể ngồi vững mà không cần hoặc cần rất ít sự trợ giúp của người lớn. Không để bé chạy nhảy linh tinh hay ngồi ở nơi bé không giữ thẳng lưng, bị ngửa cổ ra sau
Không đút đồ ăn vào miệng bé
Bắt đầu với những thực phẩm an toàn và dễ cầm nắm, không chọn các loại đậu, quả có hạt hay dễ gây nghẹn như khoai lang, khoai bứ, các loại rau lá vì dễ dính vào vòm họng bé gây hóc
Phân biệt rõ hóc – ọe – học kỹ năng cấp cứu hóc

Cách xử lí khi bé bị ọe:

Trong trường hợp bé có dấu hiệu bị nghẹn, ho và đang cố gắng ọe để đẩy thức ăn ra ngoài, điều này chứng tỏ bé đang TỰ GIẢI QUYẾT ĐƯỢC VẤN ĐỀ, bố mẹ nên bình tĩnh quan sát tiếp. TUYỆT ĐỐI KHÔNG MÓC HỌNG HAY CHO BÉ UỐNG NƯỚC vì những hành động này có thể khiến dị vật đi sâu hơn vào đường thở, dẫn đến nguy cơ bị hóc tăng cao.

Các bước xử lí khi bé bị hóc:

Nhận biết dấu hiệu nguy hiểm khi bị hóc: một em bé bị hóc thực sự thường sẽ IM LẶNG, MẶT TÍM TÁI, KHÔNG THỂ HO, KHÓC HAY KÊU vì lúc này đường thở đã bị dị vật bít hoàn toàn.
Nếu bạn ở cùng người khác: Nhờ người khác gọi xe cấp cứu, trong lúc đó bạn thực hiện các phương pháp sơ cứu khẩn cấp
Nếu bạn chỉ có một mình với bé: thực hiện sơ cứu trước và sau đó gọi xe cấp cứu
Các dấu hiệu nguy hiểm khác: gọi ngay xe cấp cứu trong trường hợp bạn nhận thấy cổ họng bé bị sưng (nguyên nhân có thể do dị ứng thức ăn), tim đập nhanh hoặc đột ngột ngất xỉu

Tóm lại, ăn dặm bé chỉ huy là một phương pháp rất hữu ích trong việc khuyến khích con ăn tự giác và yêu thích việc ăn uống. Tuy nhiên phương pháp này chỉ nên thực hiện dựa trên cơ sở bố mẹ TÌM HIỂU KĨ VÀ NẮM VỮNG CÁCH SƠ CẤP CỨU ĐỂ ĐẢM BẢO AN TOÀN CHO BÉ TRONG QUÁ TRÌNH ĂN. Hi vọng bố mẹ và các bé sẽ có những trải nghiệm thật vui trong bữa ăn gia đình.

Tài liệu tham khảo:
Sách Ăn dặm không phải là cuộc chiến
Sách Phương pháp ăn dặm bé chỉ huy
https://www.babycenter.com/0_infant-first-aid-for-choking-and-cpr-an-illustrated-guide_9298.bc

BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ