Gãy xương chày ở trẻ em là một chấn thương phổ biến, thường xảy ra khi trẻ chơi đùa hoặc vận động mạnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Vậy làm thế nào để nhận biết và xử lý khi trẻ chẳng may gãy xương chày? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết giúp cha mẹ xử lý tình huống này kịp thời và hiệu quả.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CKII Nguyễn Dương Phi, Khoa Chấn thương chỉnh hình – Bỏng – Tạo hình, Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố.

Gãy xương chày ở trẻ em là gì?

Xương chày (hay còn gọi là xương ống đồng) là một trong hai xương lớn nằm ở cẳng chân, đóng vai trò quan trọng trong việc chịu lực và vận động của cơ thể. Chúng có thể bị nứt hoặc gãy khi phải chịu tác động một lực lớn từ bên ngoài. Ở trẻ em, gãy xương chày thường là hậu quả của các tai nạn như té ngã khi chơi đùa hoặc va chạm mạnh trong các hoạt động thể thao. Đây là một trong các vị trí xương dễ bị gãy nhất trong cơ thể.

Gãy xương chày ở trẻ em có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và các hoạt động hàng ngày của trẻ, vì vậy nhiều phụ huynh thường lo lắng về thời gian phục hồi và khả năng đi lại bình thường sau khi gặp phải chấn thương này. Thời gian phục hồi của trẻ có thể kéo dài từ 4 đến 6 tháng hoặc lâu hơn, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương cũng như cách điều trị.

Những dấu hiệu và triệu chứng gãy xương chày ở trẻ em

Theo BS.CKII Nguyễn Dương Phi, trẻ bị gãy xương chày thường sẽ có những biểu hiện sau:

• Đau dữ dội ở cẳng chân, đặc biệt khi di chuyển hoặc chạm vào;
• Gặp khó khăn khi cử động chân, đặc biệt trong lúc di chuyển;
• Ngứa ran hoặc tê ở chân;
• Chân bị thương không có khả năng chịu lực;
• Biến dạng đầu gối, cẳng chân, vùng mắt cá chân hoặc ống chân, có thể thấy chân bị cong hoặc lệch;
• Xương nhô ra khỏi vị trí rách da;
• Bị hạn chế vận động uốn cong và quanh đầu gối;
• Sưng quanh vùng bị chấn thương;
• Bầm và xanh tím ở chân bị thương;
• Khi xương chày bị gãy, xương mác (một đoạn xương khác ở cẳng chân) cũng thường sẽ bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, trẻ có thể gặp những triệu chứng khác chưa được đề cập bên trên. 

Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng hay dấu hiệu nào nêu trên, hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi trẻ là khác nhau, do đó phụ huynh nên hỏi ý kiến bác sĩ để chọn lựa phương án thích hợp nhất.

Điều trị gãy xương chày ở trẻ em bằng phương pháp nào?

Các bác sĩ sẽ xem xét một số yếu tố khi tiến hành điều trị gãy xương chày ở trẻ em, gồm:

• Mức độ nghiêm trọng của chấn thương, mức độ tổn thương của các mô mềm
• Nguyên nhân chấn thương
• Sức khỏe tổng thể, bệnh sử y tế
• Mong muốn của bệnh nhân
• Những tình trạng gãy xương khác nếu có (như gãy xương mác)

Sau khi xem xét các yếu tố trên, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị xương chày bị gãy. Những trường hợp thường gặp bao gồm:

• Gãy không lệch: Trẻ sẽ được bó bột từ 6 – 8 tuần để cố định xương. Sau đó, xương sẽ bắt đầu lành và trẻ có thể dần quay lại các hoạt động nhẹ.
• Gãy phức tạp hoặc lệch: Trong trường hợp này, phẫu thuật là cần thiết để đảm bảo xương được cố định đúng vị trí. Các kỹ thuật hiện đại như cố định qua da bằng C-arm giúp trẻ hồi phục nhanh hơn.

Thông thường, thời gian hồi phục hoàn toàn để trẻ có thể vận động như trước đây kéo dài từ 3 – 4 tháng. Phụ huynh cần hỗ trợ trẻ tham gia các chương trình phục hồi chức năng sau điều trị.

Các di chứng và biến chứng thường gặp ở gãy xương chày 

Có nhiều di chứng và biến chứng gãy xương chày tiềm ẩn rủi ro đến tính mạng. Nếu không sớm nhận biết và điều trị đúng cách có thể gây ra hậu quả đáng tiếc cho trẻ.

• Nhiễm trùng: Có thể xảy ra khi gãy xương hở hoặc sau phẫu thuật cố định xương. Nhiễm trùng có thể làm chậm quá trình hồi phục và cần được điều trị kháng sinh.
• Biến dạng xương: Khi xương không lành đúng cách hoặc bị di lệch, có thể dẫn đến chân bị cong hoặc ngắn hơn.
• Hội chứng chèn ép khoang: Áp lực trong khoang cơ tăng cao, gây đau đớn dữ dội và cản trở tuần hoàn máu. Đây là tình trạng cấp cứu cần được điều trị ngay.
• Khớp giả: Xương không liền hoàn toàn hoặc liền chậm, gây đau kéo dài và giảm chức năng vận động.
• Tổn thương thần kinh hoặc mạch máu: Có thể gây mất cảm giác, yếu cơ hoặc hoại tử nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Phụ huynh cần hỗ trợ trẻ thế nào trong quá trình hồi phục?

Giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật hay điều trị bảo tồn là khoảng thời gian quan trọng, cha mẹ cần theo dõi nghiêm túc các chỉ dẫn của bác sĩ chỉnh hình đối với trường hợp của con em mình. Việc tuân thủ chặt chẽ những hướng dẫn về hoạt động khớp gối, khả năng chịu lực, việc sử dụng những thiết bị hỗ trợ như nẹp cố định hoặc băng bột là rất cần thiết để bảo đảm quá trình phục hồi của trẻ diễn ra suôn sẻ.

Phụ huynh cần giúp trẻ tránh vận động mạnh trong thời gian hồi phục và đảm bảo bổ sung đầy đủ canxi, vitamin D trong chế độ ăn hàng ngày. Đồng thời, cha mẹ cần giám sát trẻ khi chơi đùa, đặc biệt trong các hoạt động có nguy cơ cao như chạy nhảy hoặc leo trèo.

Kết luận

Gãy xương chày ở trẻ em không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ gãy xương, phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế ngay lập tức để được thăm khám và điều trị.

Nếu cần thêm thông tin hoặc tư vấn, gia đình có thể liên hệ các chuyên gia y tế tại Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố để được hỗ trợ. Chúc các bé luôn khỏe mạnh và an toàn!

TỔ TRUYỀN THÔNG
BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ