Cứu bé trai ói máu liên tục vì tăng áp tĩnh mạch cửa do dị dạng

Lần đầu tiên ca phẫu thuật phức tạp dùng mạch máu cổ dài 7 cm bắc cầu nhánh trái tĩnh mạch cửa bị teo khiến tuần hoàn bàng hệ thay thế bị dãn ngoằn ngoèo, nối với tĩnh mạch mạc treo tràng trên cho bé trai được thực hiện tại Bệnh viện Nhi đồng Thành phố.

Bé trai (7 tuổi, sống ở Đồng Tháp) lúc 5 tuổi từng ói máu 1 đợt được truyền máu 1 lần. Một tháng nay em ói máu tái phát, đau bụng âm ỉ, sử dụng thuốc Đông y không rõ hơn 1 tháng. Tuy nhiên, cách đây hai tuần, do ói ra máu liên tục lượng nhiều (người nhà kể khoảng hơn 1 chén cơm) nên bé được người nhà đưa vào bệnh viện địa phương. Tại bệnh viện, dung tích hồng cầu của bé còn 20% chứng tỏ xuất huyết khá nhiều. Bé nhanh chóng được truyền máu, ổn định huyết động và chuyển ngay đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố.

Kết quả siêu âm và CT Scan tại bệnh viện cho thấy, bé bị teo tĩnh mạch cửa nên máu không về gan được: Tăng áp cửa và hậu quả là XHTH và cường lách, teo gan, không lọc được các chất độc đặc biệt là NH3… Tuần hoàn bàng hệ dãn, lách to. Bệnh nhi bị ói ra máu, xuất huyết tiêu hóa nên phải can thiệp điều trị sớm. Sau khi được hội chẩn ráo riết, các bác sĩ quyết định phương án giải quyết giải áp tĩnh mạch cửa được đặt ra là: Phẫu thuật bắc cầu tĩnh mạch cửa để chuyển hướng lượng máu từ tĩnh mạch cửa vào các tĩnh mạch khác, được chỉ định thực hiện khi áp lực trong tĩnh mạch cửa quá cao và có gây ra xuất huyết tiêu hóa từ những tĩnh mạch ở thực quản. Các bác sĩ quyết định dùng 1 đoạn tĩnh mạch cảnh trong ở cổ làm cầu bắc ngang giải áp cho tĩnh mạch cửa qua tĩnh mạch mạc treo tràng trên ở ruột.
ThS BS Tạ Huy Cần, Trưởng khoa Ngoại tổng quát, trưởng êkíp phẫu thuật giải thích: đoạn teo tĩnh mạch ngoằn nghèo và áp lực cao nên đòi hỏi tính toán mạch máu đủ dài bắc cầu. Cái khó ca này là xác định và phẫu thuật tìm nhánh trái tĩnh mạch cửa nằm trong gan và đánh giá sự thông thương của nó với nhánh phải. Sau đó là phẫu thuật bắt cầu mạch máu, đoạn tĩnh mạch cảnh trong vùng cổ bên phải dài 7 cm được chọn để làm cầu vượt. Tĩnh mạch lại cực kỳ mỏng và nhỏ, dưới 0,1 mm lại thao tác tạng sâu, đòi hỏi êkíp phẫu thuật phải hiểu ý nhau, tinh tế, chỉ cần đi lệch hoặc thao tác thiếu chính xác sẽ làm rách mạch máu phải nối lại chắc chắn không tốt và gây hẹp ảnh hưởng đường máu đi.


Ca phẫu thuật cân não kéo dài gần 5 tiếng đồng hồ. Ca mổ thành công giải quyết đươc:
1. Giảm áp cửa nên ngăn được xuất huyết tiêu hoá, cường lách.
2. Máu về gan cải thiện duoc việc thiếu máu nuôi gan kéo dài tránh được teo gan.
3. Máu từ ruột ve gan được lọc các chất độc..

Sau ca phẫu thuật 48 giờ đồng hồ, chụp CT kiểm tra lưu lượng máu dẫn về gan và cầu bắc thông nối rất tốt, cùng với dự phòng huyết khối tốt sau mổ, sức khoẻ bệnh nhi dần ổn định và sẽ xuất viện trong thời gian tới.

ThS BS Nguyễn Thị Cẩm Xuyên thuộc kíp mổ cho biết nếu tình trạng tăng áp tĩnh mạch cửa kéo dài, bệnh nhi sẽ bị xuất huyết nặng và ồ ạt đe dọa tính mạng. Đây là ca bắc cầu nối mạch máu vô cùng khó, số ca trong nước thành công đếm trên đầu ngón tay khi làm phẫu thuật này đối với bệnh nhi.

NGUYỄN CÁT PHƯƠNG VŨ
BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ